Panama is een mooi leven :) april en mei

April

Op 2 april was het weer mijn tweede, eerste schooldag. Met het verschil dat ik nu wel al veel meer mensen kende. Het tweede jaar is echt interessant. We hebben harmonieleer, notenleer, muziekgeschiedenis, repertorio, zang en een bandje die tipico(typische muziek van panama waar het onmogelijk is om stil te blijven staan J) speelt. En ondertussen krijg ik privéles van Eddy. Een cellist die ook in het orkest zit.

Hier in Panama hebben ze een verkleinde versie van de paasvakantie. We hadden vrij van do 5/4 tot en met zo 8/4. Zo als de gewoonte zijn we naar de finca geweest. Heel de familie was er ook. Donderdagavond was er een processie waar alle Bijbelse figuren in mee liepen. Zo had je de apostelen, engel Gabriel, de Romeinen,… Mijn nichtje liep ook mee maar ik weet niet wie ze juist voorstelde. Ze was verkleed zoals Maria en droeg een mandje met fruit in. Elke dag van de heilige week was er een processie. Zo waren er een met alleen mannen of alleen vrouwen.

Het eten was geweldig, elke dag een feest. Vooral vrijdag, een hele vismaaltijd. Zo was er rijst met bonen en gefrituurde vis én vissensoep, mmm. Het is misschien vreemd maar ze eten hier eigenlijk amper vis, dat kost te veel. Ook al leven ze zo dicht aan de zee.

April is een heel rustige maand geweest. Verder was er nog het feestje van ‘onze italiaan’. Hij is ook van AFS en woont een straat verder. Hij werd 18 en dat is toch wel een belangrijke leeftijd en daarom zijn we met zijn allen van dit district naar zijn feestje geweest.

In deze maand ben ik met een paar klasgenoten naar de cinema geweest maar voor de eerste keer met onze muziekinstrumenten. Weer een ervaring bij J. Omdat in april het regenseizoen terug is begonnen is het bakseizoen ook weer begonnen. Zo heb ik bananencake, lasagne, plattekaastaart en pizza gemaakt samen met mijn familie. Ik probeer ook wat van de Panamese keuken te leren hoor.

Ook heb ik mijn eerste privéconcert gespeeld J. AFS had een soort van oud-leerlingen dag en ze vroegen of ik iets kon spelen op de receptie. Heb dan nog 3 klasgenoten opgetrommeld en zo hadden we een kwartet. Op de 1^e viool: Alexis, op de 2^e viool: Jean-Carlos, op de altviool: Bob en ik speelde cello. We hebben een tipico, canon in D mayor van Pachelbell en titanic gespeeld.

Een weetje: op 1 mei werkten alle Panamezen. Onze 1 meidag was 30 april omdat de regering dit een paar dagen eerder zo had beslist.

Mei

Het eerste weekend van mei ben ik samen met mijn mama, 2 tantes, oma en Julie op een ‘paseo’ (reisje) geweest. Ons reisdoel was de grens Panama-Costa Rica, Volcan en Boquette. Deze plaatsen zijn allemaal gelegen in de provincie Chiriqui dat naast Costa Rica ligt.

Zo, dus vroeg in de ochten om 2uur, zijn we vertrokken in een busje samen met een hele bende oudere dames.

Na 6 uur kwamen we aan onze eerste punt, namelijk de grens Panama-Costa Rica. Dus nu kan ik ook zeggen dat ik in Costa Rica was J. Omdat er aan de grens veel winkels die eten, kleren,… veel goedkoper verkopen was dit heel interessant om wat te shoppen. Daarna zijn we doorgereden naar Volcan. Het is daar véél kouder, zo’n 20 graden, omdat het dorp op een berg ligt. Daar hebben we aardbeien gegeten op verschillende manieren ( cake, confituur, met slagroom, milkshake, ijsjes) en natuurlijk onze voorraad ingeslagen om mee te brengen voor de familie. Volcan is de enige plaats waar ze aardbeien (kunnen) kweken. Als iedereen voldoende aardbeien had benuttigd en aangekocht zijn we doorgereden naar een winkel waar ze winterkleren van de VS verkochten. Voor mensen die in Volcan en Boquette wonen, komen deze kleren echt wel van pas. En voor Belgen die al denken in de winter/herfst ook. J Ik heb een sjaal gekocht voor 2 dollar en heb een kei warme, zachte fleece als cadeautje van mijn mama gekregen. Dus nu ben ik helemaal klaar voor de koude in België. Men had daar ook oorverwarmers maar niemand wist waarvoor deze dienden dus hebben wij als koude specialisten het uitgelegd. Na al onze inkopen zijn we vertrokken naar Boquette om te overnachten. Dat is ongeveer 2 uur van Volcan. We verbleven in een klooster maar omdat het donker was en het klooster niet goed te zien was vanaf de weg bleven we maar op en af rijden. Al die dames waren al in paniek maar uiteindelijk zijn we aangekomen.

De volgende dag zijn we vroeg vertrokken om te gaan ontbijten in het dorp Boquette en daarna ben ik met Julie de buurt wat gaan verkennen. Het is daar echt héél mooi en er groeien veel planten met prachtige bloemen. Zo zijn we ‘mi jardin es tu jardin’ gaan bezoeken. Dit is prachtige tuin met duizenden bloemen.  Vervolgens zijn we naar een hotel genaamd ‘ El valle escondida’ gegaan. Dit kan je vertalen als de verborgen vallei.  Dit is een super de luxe hotel. Mel Gibson is daar zelfs al geweest. Veel foto’s getrokken en daarna zijn we richting huis vertrokken.

Dinsdag daarna had ik een concert met het orkest maar nu in de grote zaal, El Domo. Het was prachtig. Er was een tipico-groep, 2 gitaristen gelijkend op rodriguez y gabriela, een meisje van 8 dat Vivaldi speelde en ons orkest J. Mijn mama, zus en Caridad (dochter van mijn zus) zijn ook gekomen maar moesten sneller weg omdat Caridad te enthousiast was. Ze klapte op momenten dat er stilte moest zijn en danste heel de tijd. Zij vond het een geslaagd concert J. Hier zijn spijtig genoeg geen foto’s van, de batterij van Julie haar camera was op.

Van 14 tot 21 mei was ik weer op stap met Global Brigades maar deze keer ‘medical’. Voor diegenen die mijn blog nu pas volgen ga ik kort uitleggen wat Global Brigades is J. Deze organisatie is afkomstig van de Verenigde Staten en zij zijn actief in Honduras, Panama en Ghana. Ze doen aan ontwikkelingswerk op verscheidene vlakken. Zo heb je economie, medische zorgen, leefomgeving en recht. Deze keer was ik mee met de studenten uit Philadelphia om medische zorgen aan het dorpje Loma del Naranjo te geven. Zaterdag, toen de studenten aankwamen, zijn we de sluis in Panama gaan bekijken. Ik ben ook het museum binnengegaan en ben daar België tegengekomen. Wij hebben dus ook ons steentje bijgedragen aan het Panamakanaal. Daarna zijn we vertrokken naar onze verblijfplaats genaamd Wacoco Hilton. De eerste dag na aankomst hebben we ons voorbereid op de werkweek en hebben we medicijnen ingepakt. Het idee was om een ziekenhuisje te maken in een school. En dat is super goed gelukt. De directrice was super behulpzaam en blij dat ze haar school kon afstaan aan een groep gringos (woord voor Amerikanen). De eerste kamer deden ze de algemene dingen. Zoals meten, wegen, vragen naar allergieën. De basis van een onderzoek. Daarna volgde de kamer van de dokters waar mensen op consultaties kwamen. Er waren 3 dokters, 2 algemene en 1 gynaecologe.

De derde was de tandarts en de allerlaatste was meer een toespraak met nuttige informatie over de preventie van ziektes zoals malaria. Die toespraak was opgedeeld in kinderen en volwassenen. De kinderen kregen alleen informatie over de handhygiëne. Wat heel nodig is! (Heb genoeg bewijs gezien bij de tandarts). Hoe snel die tanden kan uittrekken en zo veel. Zijn record is iets van 110 uitgetrokken tanden per dag.  Ik heb gewerkt bij de toespraak van de volwassenen en de tandarts vertaalt voor de studenten. Er waren nog 2 andere vertalers mee. Luca, een Italiaan die al 9 jaar woont in Panama met zijn ouders. En Raquel, een oudere dame maar die nog zéér actief is. Zij heeft 30 jaar gewoond in Canada maar is nu terug in Panama.

Elke dag stopten we rond de middag, omdat er geen patiënten meer waren, en deden we verschillende activiteiten.  Zo hebben we 2 Embera  dorpen bezocht waar we in hun cultuur mochten deelnemen. Zo hebben we hun ziekenhuisje gezien en hun werkplaats waar ze hun kunstwerkjes maken. Hun ziekenhuisje is geleid door één vrouw die opgeleid is door Global brigades en het is echt heel beperkt maar het is toch iets. Zij helpt de vrouwen met hun zwangerschap en rekent uit wanneer ze naar het ziekenhuis moeten gaan in de stad (2 uur rijden). Hun werkplaats is een dak gemaakt uit palmbladeren en staat wat boven de grond. (Rancho in het Spaans). Verder hebben we heel veel voetbal gespeeld met de plaatselijke bevolking. Ook hebben we een wandeling gemaakt in de jungle die nogal zwaar was omdat het heel de tijd bergop was en het had juist geregend. Wat het meestal wel doet in een tropisch woud. We hebben apen horen roepen en nogal een griezelige spin gezien J

De laatste week van mei was het terug school en ben ik het weekend thuisgebleven. Met de buren wat gepraat. Dat is het leuke van Panama. Ze zijn altijd zo gastvrij. Ik was een weekje weg en ze hadden mij dus een week niet gezien. Zaterdagavond was ik naar het winkeltje aan het stappen en zaten er veel mensen buiten op hun terras. En dan begin je te praten en voor dat je het weet, krijg je een bord eten onder je neus geschoven en een pintje.

Sinds mei ben ik begonnen met salsalessen. Een jongen, iedereen noemt hem Dago van Dagobert, van de universiteit geeft klassen in dansscholen. En nu geeft hij ook aan Julie en mij les samen met nog 2 andere jongens Edward en Pedro. Elke dinsdagnamiddag en altijd plezier verzekerd J.

En deze foto is al een aanleiding naar mijn verhaal van de laatste maand, juli.

Laatste "vakantiemaand"

De maand maart was vooral een reismaand en had ook de universiteit moeten beginnen. Maar ik had besloten om mijn vakantie nog wat langer te maken.

In het eerste weekend van maart ben ik het Panamakanaal gaan bezoeken met mijn tio José luis. Hij werkt voor verschillende maatschappijen maar altijd heeft het wel iets te maken met dieren en planten. Op dat moment was hij aan het werken aan het Panamakanaal, meer bepaald aan de rechterkant van de brug van de Amerikanen. Hij was daar baas over een groep jongens en hun taak was om een bepaald stuk grond vrij te maken zodat er plaats was voor een opslagruimte.

Omdat dit een gesloten gebied is, had hij zijn werkmannen wijsgemaakt dat ik van WWF was. En moest toekijken of ze de regels wel naleefden. Al zijn jongens geloofden het en waren blij verrast om een een jong meisje te zien J. Het zicht was prachtig en het was vooral leuk om de brug waar ik alle dagen voorbij kom, is te zien van een andere hoek. Daar voorbij komen is voor mij elke keer zeer speciaal. Het is gewoon magnifiek.

In de avond moest een vriend van de universiteit, Alexander, spelen in een bar. Uiteindelijk ben ik met Alex, zijn vriendin Fannie en Julie iets gaan drinken. Het was heel leuk, zeker toen er een jongen kwam en beweerde dat hij van Rusland was maar Alex en Fannie beweerden dat hij gewoon Panamees was. Aan de hand van zijn Engels hadden ze dit gehoord.

De volgende dag ben ik met het hele orkest gaan spelen in SOS Infantil. Dat is een verblijfplaats voor kinderen die nog ouders hebben maar niet kunnen wonen bij hen. Het was net zoals een klein dorpje. Per huis wonen 4 kinderen met 1 “mama”. De kinderen waren heel blij om wat te spelen op violen, altviolen en cello. Soms moest men hun instrument redden uit de handen van te enthousiaste kinderen. Maar je zag wel dat ze het geweldig vonden. Ik was de fotograaf van dienst. Mijn cello heb ik uitgeleend aan Andrea, die ook cello speelt. Het doel van deze dag was dat de kinderen in aanraking kwamen met muziek en als ze wilden, konden ze les volgen, gegeven door de studenten. Er zijn nu een paar kinderen dat in de weekenden les kregen. Deze ervaring was voor mij ook heel leerrijk. Heb weer gezien hoe muziek mensen echt kan helpen.  Toen als we allemaal samen vertrokken, kwam een meisje met het idee om te stappen naar de universiteit. Ik wist dat de uni niet zo dichtbij was maar ik dacht, Panamezen wandelen toch niet. Maar daar had ik me toch wel in vergist. We hebben een uur en half in de warmte naast de snelweg gewandeld. Gelukkig was er één galante jongeman die mijn cello wou dragen voor mij, in ruil voor zijn viool. Het was dan wel vermoeiend maar wel grappig. Daar liepen we dan, een bende muzikanten met geen geld om de bus te nemen. J Toen als we eindelijk aankwamen hebben we nog iets gedronken en dan naar huis gegaan. In de avond ben ik héél  vroeg gaan slapen.



Na dit weekend ben ik met Julie vertrokken naar Playa Venao. Het is een strand waar veel toeristen naar toe komen omdat het bekend staat voor zijn goede golven om te surfen. Arno en Iseah, 2 studenten van AFS, waren daar al lang. Arno werkte in de bar. Deze bar en hotel worden uitgebaat door Israëlieten. Wij verbleven in een tentje. En wat voor een tentje! Ik had dit tentje geleend van de overburen in mijn straat en zij hadden mij gezegd dat er zeker 2 mensen konden in slapen. Toen als we het opzetten, bleek het zeer klein te zijn. Wat wel een mindere was maar voor 5 dagen gaat dat wel. Ik heb daar mijn eerste surfles genomen met Trico. We zijn vroeg in de ochtend naar het strand gegaan omdat de golven dan zwakker zijn. En… ik heb recht kunnen blijven staan, jeeej! (zie foto) In de namiddag heb ik nog eens geprobeerd maar de golven waren zeer hoog en heb ik mijn plank meerdere keren tegen mijn gezicht gekregen en ben gespoeld geweest door de golven. Dat was mijn laatste keer dat ik surfte. Die week waren de golven gigantisch hoog. Wat wel zalig was om al die professionele surfers te zien. Moet een geweldig gevoel zijn. Voor de rest heb ik bijna alle dagen noedels uit een pakje en pindakaas gegeten. J Aja ik ben ook nog gaan paardrijden in de bergen met Iseah en één van de uitbaters. Zondagochtend ben ik alleen doorgegaan om naar de AFS dag te gaan. De nieuwe studenten moesten iets typisch koken. Ben samen met  yale, mijn zus gegaan en Caridad, haar dochtertje.

Playa Venao is gelegen aan de kust onder de naam Los Santos





Na Playa Venao ben ik een weekje thuisgebleven. Wat op straat gezeten,  uitgerust,… Karol, mijn jongste zus is een weekje gekomen en met haar ben ik dan ook is  shoppen. Zoals elke vrijdagmiddag zat ik op de bus op weg naar Panama voor het orkest. Ineens kreeg ik een telefoontje van Massiel, een meisje dat ik had leren kennen op het Panama jazz festival. Zij werkt voor Global Brigades. Dat is een programma van de Verenigde Staten die aan ontwikkelingshulp doet in Latijns-Amerika en Ghana. Zij vertelde mij dat een groep studenten morgen zouden vertrokken voor een Business Brigade en ze hadden nog een vertaler nodig. Ik heb direct ja gezegd! Toen kwam ik Frederieke tegen in de de mall en zij wou ook graag mee. Heb dan gebeld en was direct in orde. Zo, zaterdagmiddag vertrokken we dan met een bende studenten met geen enige besef wat wij moesten doen. Onze werkplaats was Platanilla in de provincie oost-panama. De eerste dag zijn we de bewoners gaan leren kennen en heb ik direct al moeten meedansen met hen J. In dit dorpje wonen veel boeren die niet de kennis hebben om hun bedrijf winstgevend te maken. We hadden ook consultaties over de financies in het huishouden. De studenten werden in 7 groepen opgedeeld en kregen 3 families die zich vrijwillig hadden ingeschreven in dit programma. Elk huisbezoek verliep hetzelfde; het eerste gesprek was om informatie te vergaren en het tweede gesprek handelde over oplossingen en hoe ze het ‘beter’ konden aanpakken. Er waren mensen die eigenlijk geen hulp nodig hadden maar dan waren er weer anderen die nog lang weg te gaan hadden. En ik moest dus vertalen. Gelukkig kreeg ik hulp van een ander meisje met Spaans als haar moedertaal. Heb een keer alleen vertaald maar dat was met een kleiner groepje, wat wel veel beter ging. De week was vermoeiend maar heel leuk en interessant. Iedereen kon het met elkaar vinden en als ik ooit naar Chicago wou gaan, heb ik al verschillende adressen om te slapen. De laatste avond was het culture avond. Omdat we aan het oosten van Panama stad zaten, kregen we een voorstelling van 2 indianenstammen. De Kuna Yala en Embera. Nadien stalden ze hun zelfgemaakte specialiteiten uit. Beiden maken hun kunstzwerkjes uit natuurlijk materiaal. Op het eind van de avond hebben we zelf een meisje van de Embera gekoppeld met een student. Zij wou zijn facebook om hem elke dag te kunnen zien. In hun stammen hebben ze geen computer maar haar broer heeft een blackberry en soms heeft hij internet. Het was een meisje dat van aanpakken wist J. De volgende dag zijn we samen naar de luchthaven geweest om de studenten uit te wuiven.



Die zaterdag toen ik vertrok naar Platanilla is Karina uit Noorwegen aangekomen.  Zij was hier 8 jaar geleden ook met AFS en woonde ook mijn familie. Zij wou graag wat rondreizen maar was alleen gekomen en al haar vrienden van hier moesten werken of naar de universiteit gaan. Dus direct na het afscheid zijn we naar het busstation gegaan om te vertrekken op een reisje. Nu moest het wel lukken dat Esteban, Callin en Lala moesten dansen op de feria van David. Oke eventjes heel veel informatie in één zin dat uitgeklaard moet worden. Esteban en Callin zijn 2 vrienden van de straat die in een dansgroep zitten geleid door Lala (zij is een dame dat ook in mijn straat woont). Ze zitten niet in een groep zoals wij dat gewoon zijn. Zij dansen de originele dans van Panama, Tipico. Hun dansgroep was gevraagd door het bestuur van de feria in David. Feria is een soort markt waar er optredens, feestjes, eten en goedkope waren te koop zijn. Vaak is er ook een kermis. En David is de hoofdstad van de provincie Chiriqui dat naast Costa Rica ligt. Na een lange busreis, 8 uur, kwamen we aan op de feria. Nadat we hun optreden gezien hadden zijn we nog wat gaan rondkijken. Zo was er onder andere een paardenkoers op zijn cowboys. Daarna zijn we ons gaan klaarmaken in het hostel voor de PH, openlucht fuif. De muziek was wel goed al herhaalden ze de liedjes nogal veel maar op een bepaald moment kwam er een soort van boys band optreden en dat kon Esteban niet meer aanzienm dus zijn we naar buitengegaan. Dan zijn we nog een reuze brochette gaan eten, één van bijna 1 meter lang. Rond 3 uur ben ik met Karina en Ariel, een vriend van Esteban en Callin, naar het hostel gegaan en de 2 jongens zijn daar nog gebleven. Ik was echt heel moe van de voorbije week en viel als een blok in slaap maar rond 6 uur belde Callin mij dat ze geen bed hadden en dat vroegen of we mochten slapen in onze kamer omdat wij nog een bed over hadden. Ik dacht dat ze onnozel waren aan het doen en stuurde ze daarom naar hun eigen kamer. De volgende dag vroeg ik wat er nu echt scheelde want ik was half aan het slapen. Het bleek dus echt dat ze niet konden slapen in hun kamer en na mijn telefoontje hebben ze dan maar buitengeslapen. Ze hadden te veel schrik om nog is te bellen omdat ik nogal kwaad klonk. Ja in mijn slaap moeten ze mij niet storen e J. Al een geluk hebben ze niet lang buitengelegen want om 9 uur in de ochtend vertrok hun bus terug naar huis.



 

Wij zijn dan doorgereden naar Volcan. Dit ligt een uurtje van David maar wat een verschil. In David is het heel warm maar als je dan in Volcan komt, is het echt koud. Dit komt omdat het dorpje op de flanken van de inactieve vulkaan ligt. De natuur was wel prachtig. We zijn daar maar 2 dagen gebleven maar hebben prachtige vegetatie gezien en kolibries! Ons hostel bood een tour in de jungle aan. Dat zat in de prijs van één overnachting. Ik was echt verliefd op dat dorpje. Ik zat precies in de Ardennen maar dan mooier. Heb me na 9 maanden voor de eerste keer met warm water gedoucht en geslapen met dikke dekens. Deed wel is deugd om in de koude, rond 18 graden, te zitten na een constante temperatuur van 30 graden. Maandag in de nacht zijn we  thuisgekomen. Dinsdag was een rustdag en woensdag zijn we naar Isla Taboga geweest. Een eiland dat dicht bij Panamastad ligt. Mooi strand maar ik ben teruggekeerd als een tomaat. Ik denk dat mijn zonnemelk niet werkte. J In het weekend zijn we naar de finca gegaan. Toen als we terugkwamen was er een afscheidsfeestje voor Karina. Dat door ging op het terras van van de buren. We waren met niet veel maar hebben heel veel gedanst. Zo zijn we echt zot gegaan op Come as you are van Nirvana. Een geslaagd feestje dus J De volgende dag begon de universiteit voor mij, met 2 weken uitstel. Was heel tof om iedereen terug te zien. Heb zang en zit in een groepje waar ze tipico spelen. De profs komen ook meer en de lessen zijn interessanter. Toen als ik terugkwam, hebben we Karina naar de luchthaven gebracht.  Ik was vooral blij dat ik nog niet moest gaan.  En zo begon ik met de maand april. Gedaan met de vakantie en weer naar de uni.  En af te sluiten nog wat foto's.



Februari

Hier ben ik weer met anna in panama. Sorry, dat ik zo lang niets geschreven heb. Was de tijd wat uit het oog verloren die mij nu wel inhaalt. Binnen 2 maanden sta ik terug in België en dat besef is wel vreemd. Maar tot zolang ga ik er nog goed van genieten.

In mijn vorig bericht had ik beloofd dat ik meer ging vertellen over Bocas del Toro. Op onderstaand mapje kun je het zien.  Bocas del toro is een provinicie maar de eilanden van Bocas zijn het meest bekend voor zijn tourisme. De inwoners zijn actief in toerisme, visvangst (zo zie je veel vissersdorpjes naast het water) of agricultuur. Op het vasteland wonen veel indianenstammen. In dit gebied vind je de Ngöbe.  De natuur is prachtig en alle huizen zijn gemaakt van hout en staan wat hoger, voor het water. Ik ben met een paar vrienden van AFS gegaan. Toen als we daar waren heeft het bijna heel de tijd geregend. Wat wel spijtig was maar het bleef leuk… tot een bepaald punt maar daar vertel ik later over.

Van het vasteland vaarden we met een klein bootje naar het hoofdeiland, Isla Colon. Dit eiland bestaat uit bars, hostels en toerisme. Zo waren er elke avond feestjes. Er was een bar met een schip onder water en als je wou kon je snorkelen. Wat hebben we allemaal gedaan, buiten stil gezeten omdat het te veel regende? We zijn de cacaoplantages van de Ngöbe gaan bezoeken. Ze werken heel biologisch en natuurvriendelijk. Zo hebben we zelf cacao gemalen en dan chocolade gemaakt, heerlijk! Op het einde schonken een blokje chocolade weg en kregen we typisch eten van hen. Heb ondertussen al brownies van de chocolade gemaakt J. Voor de rest hebben we een (klein) eiland rondgewandeld, vol met zandvlooien. Verschrikkelijk! 1 dag zijn we met een toeristische tour mee geweest.  Daar zagen we dolfijnen en kleine kikkertjes (door kindjes gevangen om er foto’s van te maken voor 1 dollar) en een luiaard. De tour was zeer mooi, Bocas heeft echt een prachtige natuur. Maar veel te toeristisch.

Na 4 dagen wilden we terug naar huis maar dat ging niet. De Ngöbes blokkeerden de wegen om te protesteren tegen de overheid. Die wou hun mijnen afnemen, wat natuurlijk niet kan. Dus konden we niet weg van het eiland omdat er maar één snelweg is door Panama. Zo konden er ook geen bussen van Costa Rica komen en omgekeerd. Een groot probleem dus en bovendien werd de situatie nog gevaarlijk. Er kwam niks meer binnen op het eiland en alle toeristen probeerden zo snel weg te komen omdat niemand wist hoe lang het kon duren. Wij bleven wachten maar na 2 dagen belde AFS en boekten ze een vlucht naar Panama stad. De staking heeft nog 2 weken geduurd en is nog steeds bezig. Soms blokkeren ze de weg voor verscheidene uren om de aandacht te trekken. Ondertussen zijn ze nog steeds aan het discussiëren met de overheid.

Na wat rustdagen ben ik een bezoekje gaan brengen bij Frederieke in Colon samen met 2 andere meisjes van België. Zij woont dicht bij een eiland, Isla Grande. Zeer mooi maar eigenlijk ben ik zo’n stranden al gewoon. J We kwamen daar wel 2 belgen tegen. Één was van Leuven en ging trouwen met een panamees. Wat wel grappig was dat hij amper Spaans kon en zij amper Engels J. Liefde heeft geen woorden nodig!

Deze maand was ook echt een feestmaand. Ik heb voor het eerst een 15 jarige verjaardag meegemaakt. Voor de meisjes is dat een speciale leeftijd. Ze beschouwen deze leeftijd als een overgang van meisje naar jonge vrouw. Wanneer ze de taart aansnijden wensen moeder en vader haar het beste. Het was een heel emotioneel moment omdat de ouders hun meisje moesten loslaten en beseffen dat ze groot wordt. Daarna danste dochter en vader samen op een wals. Vervolgens kwam de opa, meter, peter, nonkel, broers,… De vader gaf zijn dochter een ring en veranderde haar slippers in hakjes.

 Daarna kwam carnaval. Dat waren 4 zotte dagen. Julie en ik verbleven in het buitenhuis van buren. Zij wonen in mijn straat en gaan elk jaar voor carnaval naar LA Palma. Dit is dicht gelegen bij Las Tablas, de carnavalstad. Carnaval bestaat  bekend om zijn koninginnen. Er zijn er twee in een dorp. Zij komen overdag en ‘s nacht verscheidene keren buiten op hun praalwagens, die steeds verschillend zijn. Hun praalwagens worden vergezeld door een kar met een bende muzikanten. Kort samengevat was het feesten en slapen. In de voormiddag vertrokken we naar het stadcentrum waar ze elke dag colecos hielden. Dat is een tank met water waar ze met een tuinslang heel de dag mensen nat spuiten.  Die tank staat dicht bij een plaats waar ze drank verkopen en muziek draaien. En als er een praalwagen voorbij komt, wordt de muziek en water eventjes afgezet en begint iedereen te schreeuwen, goede of lelijke dingen. Hangt ervan af voor welke koningin je bent. Rond 6 uur gingen we naar huis, aten we. En vervolgens gingen we voor enkele uurtjes slapen. Daarna vertrokken we naar Las Tablas naar de Ph, openlucht discotheek, tot vroeg in de ochtend om dan enkele uurtjes te slapen en terug te beginnen. J Nogal afmattend maar leuk. (Ik heb spijtig genoeg zelf niet foto's kunnen nemen met al dat water daarom een paar foto's van het internet)

Na 4 dagen ben ik alleen vroeg vertrokken naar de finca voor het verjaardagsfeestje van Caridad, dochter van mijn zus. Zij werd 1 jaar. Deze leeftijd is ook heel speciaal en wordt uitgebreid gevierd. Elke verjaardag heeft zijn thema en ze hadden gekozen voor Tinkelbel en Peter Pan. Op een bepaald werden Caridad en Ariel, haar broer, verkleed in Tinkelbel en Peter Pan. Na een HELE fotoshoot werd de piñata aangeslagen. Elk kindje mag eventjes slaan en wanneer alles er uit valt. .. Dat is mooi om te zien. Iedereen vliegt er op om snoepjes en geld (centen) te rapen. Nadat alle kindjes hun cadeautjes krijgen gaat het feestje verder voor de groten. Elk uitgenodigd kindje krijgt een zakje met snoepjes, potloden, speelgoedjes,… in het thema van het feestje.



Na deze dagen heb ik vooral véél uitgerust en zijn er 5 nieuwe AFS-studenten bijgekomen in mijn district. 2 meisjes van Oostenrijk, één van België (zij doen vrijwilligerswerk) en een jongen en meisje van Thailand (middelbare school). Zo en dan begon maart. Maar daar vertel ik later over…

Ik wens je zonnige en warme feestdagen

Eerste weekjes vakantie: deel 2

Zo ik vervolg mijn verhaal met de feestdagen. Dit was een hele vreemde ervaring omdat het niet koud was en het sneeuwde niet. In plaats van een witte kerst hadden we een heel zonnige kerst. Met kerstdag is eindelijk de zomer hier begonnen. Dit betekent: heel warm overdag met een briesje en geen regen en ’s avonds koelt het af. Momenteel regent het heel zelden. Aja en ze hebben hier ook niet de gewoonte om wenskaartjes te geven. Ze keken ook heel vreemd toen ik thuis kwam met kerstkaartjes uit België.

Voor kerstmis zijn we naar de’ finca’ gegaan. Dat is niet normaal. Gewoonlijk gaat mijn familie met Nieuwjaar naar daar en blijven ze met kerstmis thuis. Dit omdat Kerstmis hier meer een gelegenheid is met vrienden en Nieuwjaar met de familie. De 24^e was het heel rustig. Mijn ouders waren het eten aan het bereiden voor in de avond en werkten in de tuin.  Ik heb zandkoekjes gemaakt als dessert. Rond 6 uur ben ik samen met mijn mama naar de mis geweest. Dat was in een heel klein kerkje en daar stond een man een lezing te geven. Toen als we terug thuis kwamen hebben we de tafel vol met eten klaar gezet. Ik merkte toch wel de invloed van de Verenigde Staten in hun maaltijd. Zo zijn er veel mensen die kalkoen bereiden voor kerst of oudejaarsavond. Bij ons stond er op het menu: natuurlijk rijst met       guandu (zeer lekkere bonen), een roze aardappelsalade, ham met een vleessausje, appels en peren ( wat zeker geen typisch fruit is van Panama), Tamal ( een soort van mais brei met kruiden, zeer lekker) en mijn koekjes. Na de maaltijd zijn we nog wat blijven napraten aan tafel samen met mijn zussen, mama en grootouders. Mijn papa lag in de hangmat te ronken van al de pintjes J. Daarna hebben we de cadeautjes geopend. Kinderen krijgen hier echt superveel. Mijn broertje heeft een ‘wii’ en een fiets gekregen. Dan om 12 uur hebben mijn papa en de man van mijn zus vuurwerk afgestoken. Echt heel veel, dat bleef maar komen. En ze vonden dat zo leuk, mannen é J. Op kerstdag zijn we vroeg naar huis gekeerd omdat mijn zus zich slecht voelde. Thuis aangekomen was het al veel beter en zijn we direct doorgereden naar de familie van mijn papa. Daar wat gezeten en gepraat. Op het laatste heb ik, mijn mama en mijn neef een drankcompetitie gehouden. Het begon bij mijn mama. Zij had altijd haar pintje op voor mijn neef en mijn neef wou niet onderdoen dus die ging altijd maar meer bijhalen. Na een tijdje werd ik er ook bijgehaald en kon toch geen nee zeggen, ik ben van België e.  Hier staat België echt bekend om zijn zware bieren.

In Panama kunnen ze hun huizen en straten heel mooi versieren voor de kerstdagen. En ondertussen heb ik al 2 ‘kerststallekes’ gekocht. Die zijn hier zo mooi en na de kerstdagen kosten ze echt niks. Nu nog allemaal meekrijgen in mijn koffer naar België J

Na Kerstmis ben ik bijna alle dagen naar de verantwoordelijke van ons district gegaan. Omdat we 5 januari een familiedag hadden van AFS en ieder district moest een act voorbereiden. Wij zijn met 5 in ons district, 4 meisjes en 1 jongen. Julie en ik doen universiteit en de anderen zitten in de middelbare school. De 2 meisjes komen uit Duitsland en de jongen is ‘onze Italiaan’. Onze act bestond uit de ‘macarena’, ketchupsong en salsa. Een dancemix J.

Zo nu over oudejaarsavond en Nieuwjaar. Ik ben niet thuisgebleven maar ben met mijn overbuurjongens en die hun ouders naar Las Tablas geweest. Dat is vier uur rijden van waar wij wonen. Dus in de ochtend ben ik al vertrokken met Esteban. Zijn mama was daar al en zijn broer en papa kwamen later. Na 4 uur kwamen we aan in Las Tablas en moesten we een bus nemen naar La Palma. Dat is zo’n 10 minuutjes vanuit Las Tablas en daar hebben ze een huis, nog volop in bouw. Maar perfect om te slapen en al heel mooi. Om 6 uur werden we naar het winkeltje gestuurd om ijs te gaan kopen. Maar voor dat winkeltje lag nu wel zeker een ‘cantina’, dat is een soort van café, en daar hebben we dan eerst wat gedronken. Tegen 9 uur zijn we teruggekeerd. Ons feestmaaltijd gegeten en daarna ben ik een uurtje gaan slapen want ik was echt al moe. Tegen 11 u, een uurtje voor middernacht, ben ik me dan gaan klaarmaken en mijn nieuwe kleertjes aangetrokken om het nieuwe jaar te starten. Aangezien iedereen zich moest douchen, we waren met 5, hebben we niet kunnen aftellen. Ineens zagen we in de verte vuurwerk en dan hebben we elkaar maar een gelukkig Nieuwjaar gewenst. Heel vreemd, hier is bij sommige families de gewoontes om af te tellen bij kerstnacht. Oké toen als iedereen klaar was, sprongen we (letterlijk)  in de auto om naar Las Tablas te gaan. Het vuurwerk duurt daar een uur en echt mooi. Ondertussen was er een stoet waar de 2 koninginnen werden voorgesteld voor carnaval. Je had ‘reina del calle abajo’ en ‘reina del calle arriba’. Carnaval is van 17 tot 22 februari. Na de stoet zijn we naar een PH geweest. Dat is een discotheek maar dan buiten, op een grasveld. Tot de vroege uurtjes hebben we gedanst en dan na de’ fonda’, een Panamees frituurtje, naar huis gekeerd. De volgende ochtend zijn we tegen de middag terug gekeerd naar Las Tablas om daar de’ colecos’ mee te maken. Op het marktplein stonden grote tanks met water en met een hele grote tuinslang spoten ze op mensen. Heel verfrissend in die warmte. Na wat verfrissing zijn we weer terug gekeerd naar de PH. Dat was echt heel zot. Tegen de late namiddag begon iedereen op zo’n bepaald liedje met hun bier in de lucht te gooien en elkaar nat te maken. Tegen 6 uur zijn we dan terug gekeerd naar een ‘fonda’ en daarna in ons bedje gekropen want de volgende dag moesten we vroeg vertrekken naar huis.

Dit Nieuwjaar was heel anders en ik heb me echt geamuseerd. Dat blijft toch wel een herinnering J.



De eerste 2 weken na Nieuwjaar heb ik vooral uitgerust. Samen met mijn gezin zijn we nog op familiebezoekjes gegaan. Een avond was de familie van de man van mijn oudste zus hier. Ik had voor de verjaardag van Baby ( de man van mijn zus, hij heeft een andere naam maar iedereen noemt hem zo) een paar Belgische sterke pintjes gegeven. Zoals Duvel en Augustijn. Hij heeft ze toen geopend en iedereen kreeg een klein glaasje met een beetje in. Iedereen vond het heel straf en lekker, maar ze waren er toch wel wat zattekes van. J Voor de rest zijn de lessen van cello/orkest terug begonnen. Elke vrijdagavond van 3 tot 6. Mijn kerstdoek is eindelijk af. Ik ben me ook gaan inschrijven als vrijwilliger voor het jazzfestival met vrienden van de universiteit. Die zondag was de familiedag van AFS in Santiago, 4 uur rijden van waar ik woon. Mijn mama en Ariel waren mee. De anderen bleven thuis. Mijn papa moest werken (tegenwoordig rijdt hij als buschauffeur openbaar vervoer. Als de vakantie gedaan is, gaat hij weer rijden met zijn schoolbus) en mijn zus moest letten op mijn jongste zus omdat die bijna gaat bevallen. Die dag was heel leuk. Er was een groot zwembad en ieder district moest een act voorbereiden. Na die dag zijn wij naar Anton gegaan. Daar was het festival van hun heilige. Na te douchen en omkleden, gingen we naar de mis. Heel de familie van mijn mama was er. Mijn oma en opa, tante Lidiola met haar tweeling, tante Vicky en oom Jose luis met kinderen en mijn nonkel Julio met zijn vrouw en kindjes. Die mis heeft 3 uur geduurd en op het einde kwam de heilige rond en mocht iedereen die aanraken. Na de mis was er vuurwerk en een harmonie die speelde. De mis zat echt propvol en de muziek dat ze speelden was echt nog tof, zo met drums en gitaar. We zijn in de finca gebleven tot dinsdag. Ik heb paardgereden, na al mijn nichtjes en neefjes, naar de beek geweest en de tantes van mijn mama bezocht. Zij wonen ook in Anton en hebben op een grond wel 3 huisjes neergezet. Eigenlijk zo’n vakantiepark. Maar heel tof en als ze samenkomen, gaan ze allemaal in het midden zitten onder bomen op stoeltjes. Mijn mama heeft een hele grote familie. Dinsdag terug naar huis omdat Ariel zijn zomercursus begint, eind februari begint zijn eerste schooljaar. Met veel wenen is hij eindelijk vertrokken. Ik ben die dag voor de 3^e keer naar de voorstelling van Leonardo Da Vinci geweest. Mijn oom Jose Luis had gratis tickets. Zijn papa en een vriendin met haar kleindochter waren ook mee.

Zondag de 15^e was het matanza in mijn straat. Matanza is een soort van benefietconcert waar er altijd een dier wordt gedood om op te eten. Op deze matanza was het een koe. Op het einde van mijn straat hebben we een grasveldje. Het feest was daar en het ingezamelde geld zal dienen voor het opknappen van dat veldje. Ze willen er een afdak zetten voor feestjes en voetbalgoals. De matanza begon al heel vroeg. Voor 5 dollar kreeg je een ontbijt en middagmaal. De sfeer zat er heel goed in. Het was eigenlijk een groot buurfeest, tof om zo allemaal samen te komen. Tegen 11 uur ging iedereen naar zijn huis.

De volgende dag begon het jazzfestival dat tot zaterdag zou duren. Ik moest werken in de cafetaria. Dat was heel rustig want we waren met heel veel dus af en toe konden we naar een clinica gaan. Van 9 uur tot 4 uur waren er workshops die gegeven werden door studenten of profesoren uit de beste muziekscholen van de Verenigde Staten. Er werden zelfs beurzen uitgegeven. 3 vrienden van de universiteit hebben een beurs gewonnen en mogen een week naar Prinston gaan! Ik ben naar veel verschillende workshops gegaan zoals: muziektherapie, zang, gitaar, Tito Puente Jr over salsa en zijn vader, gospel, sax,… Na 4 uur kwamen 2 jazzgroepen optreden. Ik ben fan geworden van Lautarinos uit Chili. Dit was 5 dagen en alles gratis. Zaterdag was er een openluchtconcert in Casco Viejo, een oud gedeelte in Panama. Ik ben met Julie vertrokken en uiteindelijk kwamen we allemaal mensen van de universiteit tegen en hebben we daar met opgetrokken. Deze ‘jazzweek’ was heel leerrijk en leuk. Omdat je alle dagen dezelfde mensen zag, heb ik veel nieuwe mensen leren kennen en oud bekenden terug gezien. Toen als ik die avond terug kwam, was er niemand thuis. Uiteindelijk kwamen ze thuis met het nieuws dat mijn jongste zus, Karol, was bevallen van een meisje! Haar naam is Karitzel. De volgende dag zijn we haar gaan bezoeken in het ziekenhuis. Iedereen mocht ze vasthouden maar enkel bij mij moest ze wenen. J

Eind van deze maand ben ik een paar dagen naar Colon geweest. We zijn Porto Belo gaan bekijken. Een oude stad die zijn naam heeft gekregen van Christopher Columbus in 1500. Porto Belo is gelegen aan het water en was daarom een ideaal verdedigingsoord voor de Spanjaarden.  Ondanks vele rooftochten door de Engelsen en Sir Francis Drake blijft de stad zeer mooi, o.a de overblijfselen van de forten en kanonnen. Het lijk van Sir Francis Drake ligt nog steeds op de zeebodem een paar kilometers van Porto Belo. Het schijnt prachtig te zijn om daar te snorkelen omdat je al de gezonken boten kunt zien. Ah en Porto Belo is ook bekend voor zijn zwarte jezus. De enige plaats in Panama waar je hem kan vinden.

Op de 28^e van januari zijn we vertrokken met de nachtbus naar ‘Bocas del Toro’. Maar daar vertel ik jullie in de volgende maand meer over J

De eerste weekjes vakantie: deel 1

Kort samengevat was december het einde van de universiteit, ook het einde van het eerste jaar. Hier is hun grote vakantie van januari tot half maart. Verder een ongelofelijke, mooie reis naar Isla Coiba en… natuurlijk de feestdagen.

De universiteit stopt hier officieel de 15^e, tot dan hadden we examens. Ik moet toch wel zeggen dat de examens hier wel simpel zijn. Het eerste jaar krijgen ze vooral algemene vorming en ik denk naarmate de jaren zullen de vakken wel moeilijker worden, en zijn ze meer op muziek gericht. Het eerste jaar is eerder een kennismaking met de studie muziek en zo leer je instrumenten kennen en kan je de beslissing nemen in welk instrument je wilt specialiseren. Ik heb 1 examen meegedaan, geschiedenis. Ik heb wel nooit mijn punten gezien, dus weet niet of ik goed had geleerd J. In deze examenperiode had ik ook een groot kerstconcert. Verschillende jaren hadden zich ingezet om iets te voor te stellen. Zo had je een koor met kerstliedjes en een Panamese, tango-band. Ik speelde in een vioolorkest met de cello.

Ik ben ook in het begin van december voor de allereerste keer naar een kerk geweest. Mijn familie is wel gelovig maar gaat niet veel naar de kerk. Deze ‘ervaring’ was dan ook niet met mijn familie. Een vriendin van school was jarig en had mij uitgenodigd voor haar verjaardagsfeest op zaterdag. Was heel cool, zo in een appartement en daar hadden ze een zwembad enzo. Voelde mij precies in New York J. Dus omdat dit feestje in Panama was, bleef ik bij die vriendin slapen en de volgende dag gingen ze allemaal samen naar de kerk. En ik vond het echt leuk! Er was kei veel muziek en beweging. Ben zelfs rondgegaan met het mandje voor geld J. Ineens werd dat in mijn handen gestoken. Die ochtend heb ik ook voor de eerste keer chinees ontbijt gegeten, echt lekker. Ga ik in België ook is doen. Rond 4 uur ben ik dan naar huis gegaan omdat een vriend in de straat zijn verjaardagsfeest ook had. Het was dus echt een weekend vol verjaardagen J

Op 8 december is het ‘Dia del madre’. De Moederdag in Panama is wel heel verschillend, het is zelfs een officiële vrije dag en het is de gewoonte om naar de familie te gaan. Het begon al om 8 uur in de ochtend met vuurwerk. Zo maakten ze iedereen wakker om daarna een serenade te brengen aan de mama’s. Vroeger deden ze dat in elk huis maar nu bij enkelen nog. Er zijn nog wel mensen die rondgaan, op betaling dan, om een serenade te brengen. Na de serenade ben ik opgestaan (iedereen was al wakker) en kwam iedereen met zijn cadeaut’tjes. Niet alleen aan de mama van het huis maar mijn zussen gaven ook cadeaus aan elkaar. In Principe iedereen die mama is krijgt iets. Dat vond ik heel vreemd want bij ons is het toch ieder aan zijn eigen mama.  Na de cadeau-parade gingen mijn mama en mijn zussen zich opmaken om naar het familiefeest van te gaan bij mijn grootouders (aan de kant van mijn papa). Op het familiefeest heb ik de 7 andere broers en zussen van mijn papa leren kennen en al die hun kinderen. Een beetje te veel voor 1 namiddag. Daar hebben we gegeten, veel pintjes gedronken en gedanst. Heb ‘tipico’, typische dans van Panama, leren dansen met mijn neven en nichten. Op een bepaald moment was heel de familie aan het dansen, was echt leuk J. Elk jaar is het ook de gewoonte om een soort geldspelletje te spelen. Een nonkel had verscheidene enveloppes met geld in. Het hoogste was 100 dollar en anderen hadden niks of 20. Alle vrouwen, mama’s, moesten dan in een rij staan en mochten om de beurt een enveloppe kiezen. Rond 6 uur ging iedereen naar zijn huisje, moe van het feesten.

Na de examens, rond de 15^e zijn we vertrokken op onze reis. Frederieke, een Belgisch meisje dat ook hier in Panama verblijft, was al 2 weken op reis met haar zus (marjolein) in Colombia. Marjolein had er ook al  heuse  reis opzitten. Vanaf Bolivië was ze vertrokken met twee vriendinnen, Charlotte en Valerie. Ze zijn vorig jaar afgestudeerd als antropologe en met hun gespaarde centjes zijn ze nu aan het reizen door heel Zuid-Amerika. Valerie en Charlotte zijn nog steeds aan het reizen tot maart. Dus wanneer ze aankwamen in Panama hebben wij ze vergezeld op hun reis door Panama. De reis van Colombia naar Panama is heel zwaar. Het is mogelijk met het vliegtuig maar deze meisjes hadden gekozen om met de boot te gaan. 4 dagen hebben ze op een redelijk klein bootje gezeten met als gevolg dat ze niet meer zo snel op een boot zullen stappen. Maar ze hebben wel een unieke kans gehad om de kuna yala, indianenstam, te kunnen bezoeken.

Dus we zijn eerst samengekomen in ‘Casco Viejo’ in Panama stad. Daar hebben we het weekend vertoefd en een kei leuke jeugdherberg. Casco Viejo is een zeer oud gedeelte van Panama en ligt aan de kust. In dit weekend hebben we het heel rustig gedaan omdat Frederieke, Marjolein, Charlotte en Valerie nog heel moe waren. Zo zijn we naar de cinema gegaan, lekker gaan eten (Valerie verjaarde), wat gewandeld in de buurt en naar de zoo geweest. De zoo is tegelijkertijd ook een wetenschappelijk centrum voor de dieren die in de kust en het Panamakanaal leven.

Vervolgens zijn we zondag de bus opgestapt naar ‘Sona’ om daar een taxi te nemen naar ‘Santa Kathalina’. In ‘Santa-Kathalina’ is niet zo veel te doen maar het is de enige oversteekplaats naar Isla Coïba. Zondag in de avond kwamen we aan bij onze verblijfplaats. Alles zag er heel goed uit. Allemaal kleine huisjes en dicht bij het strand. Het was donker dus moesten we afwachten tot de volgende morgen hoe de kust er zou uitzien ( de volgende morgen: Prachtig en we zaten zo dicht bij het water). Na onze bagage af te zetten werden we begeleid door de vrouwen van het terrein naar de winkel om wat eten te kopen. Langs het strand zijn we dan naar het centrum gegaan. En Santa-Kathalina bleek heel toeristisch te zijn. Veel restaurants en mogelijkheden om te surfen. Alleen het plaatselijke winkeltje was niet voorbereid op toeristen. Gedurende ons verblijf hebben we bijna heel de winkel leeggekocht J. Maandag hebben we wat gechild en zijn we naar het strand geweest om naar de surfers te kijken. Dinsdag was de grote dag! We gingen eindelijk naar Isla Coiba met een kapitein die zo’n reisjes organiseerde. Coiba is een nationaal park en bestaat uit verschillende kleine eilandjes. Eerst gingen we (belgen + nog anderen die daar verblijven) naar het basis eiland. Dit terrein is heel goed bewaard gebleven en nauwelijks aangetast omdat er op een eiland vroeger een zwaarbewaakte gevangenis vestigde, van 1919 tot 2004. We hebben in totaal 3 eilanden gezien en gesnorkeld. Isla Coiba is heel mooi omdat het water heel helder is en de stranden, ja het ziet er gewoon uit zoals een perfect strand moet zijn. We hebben dolfijnen, schildpadden, zeesterren en koraal gezien. Woensdag zijn Valerie en Julie gaan surfen. Ik ben niet geweest omdat ik de vorige dag mijn teen had gestoten aan een rots en die was helemaal blauw uitgeslagen. Dus ben ik samen met Frederieke naar de dokter gegaan. Dat was bij een plaatselijke dokter. Al die zijn spullen waren op en de nieuwe lading was nog niet gekomen dus heeft hij mij geholpen met wat hij had. Maar het was een hele vriendelijke man en mijn teen is ondertussen al lang genezen. J  Donderdag in de namiddag zijn we teruggekeerd. Marjolein, Valerie en Charlotte hadden geen slaapplaats dus zijn ze een nachtje in mijn huis komen slapen. Valerie bij Julie omdat we in mijn huis geen plaats hadden voor drie. Dit was heel leuk omdat zo is kon laten zien waar ik woonde aan iemand die niet met AFS weg was. En de meisjes vonden het ook wel is leuk om eindelijk ‘thuis’ te komen en rustig tv te kunnen kijken, alle drie kunnen ze een beetje Spaans. En mijn familie vond het ook heel leuk om met hun te praten. Die avond was de man van mijn oudste zus ook jarig, dus konden ze ineens een Panamese verjaardag meemaken.  De volgende dag zijn ze vertrokken om een andere vriendin op te gaan halen op het vliegveld en dan gingen ze nog verder reizen door Panama.